پایان نامه تأثیر اعجاب انگیز تغذیه با شیر مادر بر سلامت مادر و كودك

پایان نامه تأثیر اعجاب انگیز تغذیه با شیر مادر بر سلامت مادر و كودك

«چكیده»

در چند دهه اخیر اطلاعات علمی گسترده‌ای در مورد تغذیه با شیر مادر منتشر شده است. تأثیر اعجاب انگیز تغذیه با شیر مادر بر سلامت مادر و كودك، رشد و بقای كودك، كاهش مرگ و میر، ارضای نیازهای عاطفی كودك، احساس امنیت او و نیز صرفه جویی اقتصادی در بعد خانواده و در بعد كشوری، سازمانهای بین‌المللی را بر آن داشته كه با مشورت و جلسه‌های متعدد و از راههای گوناگون، برای ترویج تغذیه با شیر مادر تلاش كنند. (11)

سازمان جهانی بهداشت و یونیسف، تغذیه انحصاری شیرخواران با شیر مادر را برای مدت 6 ماه توصیه می‌كنند. به این معنی كه در 6 ماه اول زندگی، نوزادان فقط از شیر مادر تغذیه شوند و حتی آب و یا مایع دیگری به آنها داده نشود. (21) اما در سراسر جهان تعداد معدودی از نوزادان برای بیش از چند هفته اول به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند. (88)

«مقدمه»

كلیه سازمانهای مهم ملی و بین‌المللی بهداشت و گروههایی كه با تغذیه مادر و كودك سر و كار دارند، تغذیه با شیر مادر را برای نوزادانی كه به موقع متولد شده اند[1]، ‌توصیه می‌كنند. دلیل این امر آن است كه شیر مادر بهترین انتخاب برای شیردهی نوزاد است و حاوی حدود 200 ماده می‌باشد كه توسط غدد شیری در پاسخ به تقاضای نوزاد و مكیدن او تولید می‌شود. (13)

در مهر ماه سال 1369 در محل سازمان ملل متحد، ترویج تغذیه با شیر مادر به عنوان یكی از اهداف مهم به تصویب رسید. سپس در مرداد ماه سال 1370 در ایتالیا برنامه‌ای تدوین گردید مبنی بر اینكه مادران شیرده باید بتوانند تا 6 ماهگی نوزاد را فقط با شیر خود و بعد به همراه تغذیه كمكی تا 2 سالگی شیر دهند. (11) در این رابطه، توصیه آكادمی كودكان امریكا این است كه نوزادان باید به مدت 4 تا 6 ماه فقط از شیر مادر تغذیه شوند. (13)

[1]- Full term

آناتومی پستان

الف- طرز تشكیل پستان:

غدد پستانی، ساختار اختصاصی می‌باشند كه به صورت واحدهای لوله‌ای ترشّحی نسبتاً ساده‌ای از غدد عرق هستند. در حدود سی و پنجمین روز از تكامل جنینی، با ضخیم شدن لایه مالپیگی روی سطح جانبی شكمی، سینه‌ها شروع به تكامل یافتن می‌كنند. پستانها یا غدد شیری، اندامهای فرعی دستگاه تولید مثلی در زن می‌باشند. رشد پستانها از زمان تولد تا موقع بلوغ متوقف می‌ماند. در زمان بلوغ تحت اثر هورمون استروژن و به میزان كمتر هورمونهای دیگر مانند هورمون رشد، انسولین، كورتیزون، هورمون تیروئید و هورمون پرولاكتین، پستان رشد می‌نماید. بعد كه تخمك‌گذاری در زن شروع می‌شود، هورمون پروژسترون نیز كه در این موقع ترشّح می‌شود به رشد بیشتر پستان كمك می‌كند. پس پستانها به طور قابل توجّهی بعد از دوران بلوغ رشد می‌كنند ولی حالت عملكردی[1] كامل رشد آنها پس از دوره حاملگی روی می‌دهد. اما به طور كلی پستانها در مرد به صورت یك شكل توسعه نیافته می‌باشند. (9)

[1]- Functional

- جعفری، لیمو و نعناع از جمله موادّی هستند كه در مقادیر زیاد، شیر مادر را كاهش می‌دهند. (39)

- مادر شیرده اگر مجبور باشد دارو مصرف كند كه البته با تجویز پزشك او می‌باشد، حتماً باید داروی خود را به صورت خوراكی و بلافاصله بعد از شیردهی مصرف كند و تا چند ساعت بعد از مصرف آن دارو، شیر ندهد. (49)

- مادر شیرده باید حداقل دوز ممكن را مصرف كند و همیشه از مصرف دارو با اثر قوی خودداری كند. همچنین باید موارد استفاده و عوارض جانبی اجزای تشكیل دهنده فرمولاسیون داروها را قبل از مصرف بداند. (49)

- قبل از اینكه مادر شروع به انجام كارهایی برای افزایش میزان تولید شیر خود نماید، باید مطمئن شود كه واقعاً میزان شیر او كم است. (39)

- مادران شاغل باید در محیط كار خود همواره شیر خود را بدوشند تا تولید شیرشان كم نشود و در تعطیلات آخر هفته نیز سعی كنند كه استراحت كنند و همواره فرزندشان را در آغوش بگیرند و شیر دهند. (39)

شیر مادر به عنوان یك بستر مناسب برای پرورش باكتریها عمل می‌كند. بنابراین مادر شیرده باید موارد زیر را رعایت نماید. 1- از گرمای مرطوب مانند دوش استفاده نماید. 2- مواردی كه ممكن است مانع جریان درست و راحت شیر شوند را شناسایی و حذف نماید، بنابراین از زیرپوش سفت و محكم یا پمپ كردن پستان با وسیله‌ای كه نوك سینه را فشار می‌دهد و ممكن است آن را زخم كند، اجتناب كند. (39)

برای كاهش آلودگی در شیر مادر، مادران شیرده باید موارد زیر را رعایت نمایند:

1- هرگز مادر شیرده نباید در معرض رنگ سربی قرار گیرد.

2- ماهی یا غذاهای دریایی از آبهای آلوده را مصرف نكند.

3- هرگز دود استنشاق نكند.

 فهرست

عنوان                                                                                                                         صفحه