تحقیق معماری سازمانی چابک Agile Enterprise Architecture

در حال حاضر معماری سازمانی یکی از عوامل مهم و کلیدی در انجام ماموریت های سازمان ها محسوب می شود. مدیران سازمان ها برای کاهش هزینه ها و خطرات متعدد و افزایش کارآیی، سودآوری، بهره وری و اﺛربخشی نیازمند تهیه و تدوین برنامه های جامع فناوری اطلاعات با رویکرد معماری سازمانی می باشند. معماری سازمانی در طی فرآیندی به نام فرآیند تدوین معماری سازمانی زیر نظر مدیران ارشد سازمان و با مدیریت مستقیم مدیر فناوری اطلاعات سازمان شکل می گیرد. هدف معماری سازمانی این است که فناوری اطلاعات را از حالت یک ابزار خارج کرده و به یکی از منابع سازمان در کنار سایر منابع سازمان تبدیل نماید. به طوری که در خدمت ماموریت های سازمان باشد. در حال حاضر سازمان های مختلف به ویژه سازمان های بزرگ برای اجرای فرآیند معماری سازمانی و به خصوص برنامه ریزی معماری سازمانی دچار مشکلاتی هستند. فرآیند معماری سازمانی بسیار سخت، کند و فرسایشی می باشد و در نتیجه موجب عدم اجرای صحیح یا توقف های زیاد و یا حتی شکست معماری سازمانی می شود.

هنگامی که در مساله ای آشفتگی و تلاطم وجود داشته باشد چابکی یکی از کلیدهای حل مساله می باشد. چابکی به توانایی برای ایجاد و پاسخگویی به تغییرات محیط متلاطم تجاری گفته می شود.

چابکی به مفهوم تندی، سرعت، سبکی و زیرکی می باشد و به خلاقیت و ابتکار و نوآوری نیاز دارد. متدولوژی های چابک تطبیق پذیر هستند و خودشان را با تغییرات تطبیق می دهند. مفهوم چابکی در علوم و فنون مختلف نتایج برجسته ای را ایجاد نموده و در حوزه معماری نرم افزار هم نتایج قابل توجهی را ارائه نموده است.

امید است در این تحقیق بتوانیم مصادیق چابکی در برنامه ریزی معماری سازمانی و مدل ها و تجربه های موفق را ارائه نماییم.

کلمات کلیدی : معماری سازمانی، معماری سازمانی چابک، چابکی، متدولوژی های چابک، مدلسازی چابک، مدیریت پروژه چابک، مستند سازی چابک، فرآیند چابک، معماری تطبیق پذیر، مدل مرجع چابک، چارچوب چابک

چابکی در معماری سازمان

در حال حاضر بکارگیری صحیح فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک مساله جدید در سازمان های بزرگ مورد توجه قرار گرفته است. از این رو بیشتر سازمان ها برای رسیدن به اهداف خود باید بتوانند از فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت تدقیق، تسریع و تسهیل کارهای خود، بهترین استفاده را بنمایند. هر سازمان باید از طریق انجام معماری سازمانی، نیازمندی های خود را شناخته و راه حل ها و راهکارهای حل مشکلات را کشف نماید. مشکل این است که فرآیند اجرای معماری سازمانی بسیار کند، پرهزینه، مشکل و فرسایشی می باشد در نتیجه یا اجرای معماری سازمانی به شکست منجر شده و یا اینکه نتیجه لازم را نخواهد داشت.

یکی از مهمترین دلایل کندی و فرسایشی بودن فرآیند معماری سازمانی تغییرات مداوم در حوزه فناوری و یا ماموریت های یک سازمان است.

یکی از نظریه های مطرح شده در حوزه معماری سازمانی مفهوم چابکی می باشد. چابکی به معنی تطبیق پذیر بودن در مقابل تغییرات مداوم تجاری می باشد. فرآیند معماری سازمانی باید در محیط های متلاطم تجاری با کمترین هزینه و کمترین زمان و به شکل بهینه صورت پذیرد. فرآیند معماری سازمانی باید چابک بوده و در مقابل تغییرات مداوم تطبیق پذیر باشد. معماری سازمانی چابک یک پارادایم طراحی و مدلسازی برای معماری سازمانی می باشد.

تعریف معماری سازمانی چابک

با توجه به مطالب گفته شده می توان معماری سازمانی چابک را بدین شکل تعریف نمود :

معماری سازمانی چابک روشی است جهت توصیف کامل جنبه ها و لایه های مختلف یک سازمان متلاطم، که تغییرات پیش بینی نشده ماموریتی و فناوری به صورت گسترده و زیاد بر آن تاﺛیر گذارند. این تغییرات گسترده به دلیل این که غیرقابل پیش بینی هستند نمی توان برای آنها برنامه ریزی خاصی تدوین کرد و لذا هر چه قدر هم که انعطاف پذیری وجود داشته باشد ممکن است نتوان با آنها مقابله کرد. بدین منظور معماری سازمانی چابک قادر است با استفاده از مدل ها و تکنیک ها و روشهای خاصی اقدام به توصیف وضع موجود یا وضع مطلوب سازمان متلاطم نماید. علاوه بر آن معماری سازمانی چابک حاوی طرح خاصی موسوم به طرح گذار نیز هست که نحوه رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب یک سازمان متلاطم را مشخص می کند. معماری سازمانی چابک نتیجه گرا است و بیشتر بر روی خلاقیت و ابتکار افراد متمرکز است.

اهمیت و ضرورت معماری سازمانی چابک زمانی است که به دلیل بروز تغییرات پیش بینی نشده فناوری و ماموریتی بر یک سازمان متلاطم، روش های موجود معماری سازمانی دچار مشکلات متعدد می شوند که این مساله موجب عدم نتیجه گیری و حتی شکست معماری سازمانی می شود.

در صورتی که در سازمان های متلاطم که تغییرات پیش نشده ماموریتی و فناوری زیادی بر آنها اعمال می شود بخواهیم با روشی غیر از معماری سازمانی چابک فرآیند معماری را انجام دهیم زمان، هزینه و منابع زیادی هدر رفته و فرآیند اجرایی نتیجه مطلوب را نخواهد داد و حتی ممکن است با شکست مواجه شود.